Interessante blogs | over relaties en persoonlijke ontwikkeling​

In deze blog neem ik je mee in de fases die samen leiden naar een bewuste en gezonde relatie. Deze blog is geïnspireerd op het werk van Harville Hendrix en Helen Hunt, de oprichters van Imago relatietherapie. Zij schreven meerdere boeken over dit onderwerp, waaronder het bekende boek “Krijg de liefde die je wilt – een gids voor het verbeteren van je relatie”. Zelf gebruik ik deze methode regelmatig en zie keer op keer hoe krachtig de Imago dialoog werkt in relatietherapie. Ben je benieuwd? Lees dan ook eens mijn eerdere blog over “De Imago Dialoog – een verbindend gesprek“. In deze blog duik ik dieper in de relatiecyclus en de stappen richting meer bewustzijn binnen je relatie.

De relatiecyclus | een dynamiek in 8 stappen

]

De relatiecyclus helpt ons beter te begrijpen hoe liefdesrelaties ontstaan en zich ontwikkelen. Dit is geen rechtlijnig proces, maar een cyclisch patroon waarbij de verschillende fases zich herhalen. Dit biedt mogelijkheden voor heling, groei en het vergroten van bewustzijn. In onderstaande afbeelding zie je de 8 fases van de relatiecyclus:

1. Volledige verbinding – We beginnen ons leven in volledige verbinding en verlangen daar vaak naar terug.
2. Onvervulde behoeftes – Als kind ervaren we momenten waarop onze behoeftes niet volledig worden ingevuld, wat emotionele pijn kan veroorzaken.
3. Verloren delen – Om liefde en aandacht te krijgen passen we ons aan, waardoor we delen van onszelf verliezen.
4. Coping strategie – We ontwikkelen onbewuste manieren om met stressvolle situaties om te gaan, die we later als volwassene blijven gebruiken.
5. Verliefdheid – We worden onbewust verliefd op iemand die precies aan drie belangrijke onbewuste criteria voldoet.
6. Romantische liefde – In deze fase lijkt alles perfect en voelen we ons op een roze wolk.
7. Machtsstrijd – Op een gegeven moment ontstaat er een machtsstrijd in elke relatie, die uit verschillende stadia bestaat.
8. Bewuste relatie – Uiteindelijk biedt deze strijd een kans voor groei en heling richting een bewuste relatie met zeven herkenbare kenmerken.

Ik licht deze fases hieronder verder toe, zodat je meer inzicht krijgt in hoe relaties zich natuurlijk ontwikkelen.

Volledige verbinding (1) – het begin van alles

]

Onze relatiecyclus begint nog voordat we geboren worden. Tijdens de eerste negen maanden in de baarmoeder zijn we volledig verbonden met onze moeder. Via de navelstreng worden al onze behoeftes automatisch vervuld. Er is veiligheid, voeding en verbinding.

Waarom verbinding – zo belangrijk is

In 1915 ontdekte de Amerikaanse arts Henry Dwight Chapin dat bijna alle kinderen in weeshuizen voor hun tweede levensjaar overleden, ondanks goede hygiëne en voldoende voeding.

De kracht van aanraking en liefde

Na deze ontdekking werden kinderen vaker ondergebracht bij pleeggezinnen en kregen zij in weeshuizen meer liefdevolle aandacht. Het resultaat was spectaculair: het sterftecijfer daalde van bijna 100% naar minder dan 10% in 1938.

Liefde en aandacht zijn van levensbelang

Liefdevolle verbinding is onmisbaar voor onze ontwikkeling en welzijn.

Ook de Britse psychiater John Bowlby bevestigde later het belang van liefdevolle verzorging. Kinderen die deze verbinding missen, hebben een grotere kans op psychische klachten en gedragsproblemen later in hun leven.

Het belang van goede relaties voor ons welzijn

In 1938 startte Harvard University een onderzoek onder 724 kinderen, die meer dan 80 jaar lang gevolgd werden. Het doel? Het geheim van een gelukkig leven ontdekken.

Belangrijke lessen uit het langstlopende onderzoek ter wereld

1. Sterke sociale relaties maken ons gelukkiger, gezonder en zorgen voor een langer leven.
2. Het draait niet om het aantal contacten, maar om de kwaliteit ervan. Slechte relaties hebben juist een negatief effect.
3. Goede relaties beschermen ons lichaam én houden onze hersenen langer scherp.

Conclusies uit bijna 40 jaar wetenschappelijk onderzoek naar geluk

In het boek “Geluk – The World Book of Happiness” vertellen 100 geluk-wetenschappers uit de hele wereld alles over geluk. Elke wetenschapper is gevraagd om in drie pagina’s een samenvatting te geven van zijn of haar onderzoek naar geluk. In mijn blog “Geluk hoe bereik je dat?” lees je welke zes factoren het vaakst naar voren komen in alle wereldwijde onderzoeken. Nu verklap ik alvast wat er met stip op nummer 1 staat. Dat is een groot en actief sociaal netwerk van familie, vrienden, bekenden en collega’s. Sociale verbinding lijkt dus ook de meest bepalende factor te zijn voor het ervaren van geluk.

De kosmische reis

Binnen de Imago relatietherapie wordt gesproken over de ‘kosmische reis’. Hierbij is de gedachte dat alles met alles is verbonden, wat bijvoorbeeld ook een belangrijke kern is van de Boeddhistische levensfilosofie. In deze toestand van totale verbinding (met onze moeder) komen we ter wereld. Vervolgens worden we ‘gewond’ tijdens onze kindertijd waarbij we ervaren dat de verbinding soms wegvalt. Dit leidt tot de volgende twee waarheden.

Alleen al de angst voor het verliezen van verbinding, kan enorm veel stress veroorzaken

1. Levenslang streven naar verbinding

We streven allemaal universeel naar een diep gevoel van verbinding met onszelf, met anderen en met alles, ook wel het ‘goddelijke’ genoemd. In deze toestand van verbinding ervaren we levendigheid, vreugde en geluk.

2. Pijn, stress en angst bij verlies van verbinding

Het wegvallen van deze verbinding is één van de pijnlijkste gebeurtenissen. Denk maar aan liefdesverdriet bij scheiding of rouwverwerking na sterfte. Alleen al de angst voor het verliezen van verbinding, kan enorm veel stress veroorzaken.

Word jij ook gelukkig van verbinding?

Herken jij dit bij jezelf? Heb je ook wel eens de pijn ervaren als iemand van dichtbij, ineens wegvalt? Kun jij ook blij worden als je een fijne verbinding met jezelf of iemand anders ervaart? Of het nu een spontaan leuk gesprek is met een wildvreemde, of een romantische avond met je geliefde? En op welke manier voel jij je het meest verbonden? Wist je dat er vijf ‘talen van liefde’ zijn en dat de meeste mensen een sterke voorkeur hebben voor één of twee van deze talen? Wil je hier meer over weten? Lees dan mijn blog over: “Vijf talen van liefde” met een online test om jouw eigen liefdestaal te vinden.

Onvervulde behoeftes (2) – de psychologische reis

In zekere zin is onze geboorte al een traumatische ervaring, waarbij we uit de comfortabele baarmoeder vertrekken. De navelstreng wordt doorgeknipt. We moeten ineens zelf ademhalen, onze eigen temperatuur behouden en zelf actief gaan drinken. We ervaren voor het eerst gevoelens van kou, honger en afgescheiden zijn. Er wordt niet langer automatisch aan al onze behoeftes voldaan. Als reactie hierop kunnen we alleen maar huilen. Meer kunnen we immers nog niet.

De psychologische reis

]

De gevoelsmatige reis die we nu gaan beginnen, wordt binnen Imago ook wel de ‘psychologische reis’ genoemd. Deze reis maken we allemaal. Kenmerkend is, dat we gaan ervaren, hoe het voelt om niet voorzien te worden in onze belangrijkste behoeftes. Hieronder ga ik kort in op vier belangrijke fases uit onze psychologische reis (zie ook bijgaand figuur). Bij elke fase staat een bepaalde behoefte meer centraal. Is deze behoefte bij jou wel, deels of amper vervuld?

Karakterstructuren

Ik zal ook de relatie leggen met de zogenaamde ‘karakterstructuren’, gebaseerd op het werk van Carl Jung, Wilhelm Reich en Alexander Lowen. De namen, die zij 100 jaar geleden bedachten voor deze karakterstructuren, klinken niet heel prettig. Wees gewaarschuwd, maar kijk vooral met welke karakterstructuur jij wellicht verwantschap voelt.

Veiligheid en voeding (0 tot 18 maanden)

Waren je ouders emotioneel beschikbaar en betrouwbaar? Voelde jij jezelf veilig en welkom? Dan ben je goed gehecht en heb je een solide basisvertrouwen. Anders ervaar je wellicht minder bestaansrecht en veiligheid. Hetzelfde geldt in deze fase ook voor voeding. Was er voldoende, dan kun je ontspannen. Maar was er juist een structureel gebrek, dan blijf je verlangen naar meer en ervaar je vooral veel tekort. Het glas is dan altijd half leeg. In deze eerste fase kunnen de volgende twee karakterstructuren ontstaan.

De schizoïde karakterstructuur (veiligheid)

Veiligheid staat voor het gevoel dat je er mag zijn

De schizoïde structuur ontstaat met name als je als kind niet welkom was of je ouders, emotioneel niet voor jou beschikbaar waren. Deze structuur komt relatief weinig voor. Herkenbare eigenschappen zijn:

• Ben je wat meer angstig, afwezig en dromerig, heb je bijvoorbeeld moeite met oogcontact en ben je vrij onzichtbaar in een groep?
• Vind je het lastig om contact te maken met je eigen gevoel of behoefte (lichaam), waardoor je deze behoeftes vaak mentaal bedenkt (hoofd) en heb je daardoor moeite met het nemen van beslissingen?
• Ben je mentaal heel goed, heb je een scherpe analytische blik, ben je creatief en spiritueel?

De orale karakterstructuur (voeding)

Voeding staat voor het gevoel dat er voldoende is

Beschik je als kind over iets minder levensenergie, dan kies je onbewust voor: “als mijn behoefte niet duidelijk is, dan moet ik nog harder roepen om hulp (oraal)”. Kinderen met veel levensenergie, besluiten op onbewust niveau juist anders: “als ik het niet krijg, dan moet ik het maar zelf doen in dit leven (rigide, waarover verderop meer)”. De orale karakterstructuur kenmerkt zich door het volgende:

• Veel behoefte aan nabijheid, steeds op zoek naar bevestiging en de neiging om verhalen van anderen om te draaien naar zichzelf.
• Komen vaker terecht in een afhankelijke positie en zoeken dus het liefst een sterke partner met meer energie.
• Zijn communicatie vaardig, empathisch, fijngevoelig en verzorgend.
• Vatbaar voor overmatig eten, suiker, chocolade, praten of mediaconsumptie.

Ontdekking (18 tot 36 maanden)

Lieten jouw ouders je ontdekken met veilige grenzen? Dan ben jij nieuwsgierig en autonoom om te exploreren. Was er echter vroeger sprake van gebrek aan support of juist veel strakke regels en/ of manipulatie? Dan ervaar je nu wellicht vaker wantrouwen en het gevoel van macht en onmacht. Jij moet nu vooral de wereld naar jouw hand zetten, door sterk of juist door manipulatief te zijn.

De psychopathische karakterstructuur (vertrouwen)

Vertrouwen staat voor het gevoel dat de wereld veilig is

Deze structuur herken je aan de volgende zaken:

• Sta je graag in het middelpunt, neem je makkelijk de leiding, kom je krachtig en sterk over (omdat je jouw onzekerheid niet laat zien), kun je alles zelf en heb je dus geen hulp nodig?
• Houd je van aanzien (haantjesgedrag), macht en controle en kun je anderen makkelijk manipuleren (liegen) of een ander de schuld geven als dat nodig is?
• Krijg je veel voor elkaar en kun je heel goed doelen stellen, doelen behalen en hierbij ook nog eens het overzicht behouden?
• Ben je vatbaar voor overmatig alcoholgebruik en/ of seks?

Identiteit (3 tot 4 jaar)

Werd jouw gedrag op een positieve manier bevestigd en kreeg je de ruimte om jezelf te uiten, zowel met een “ja” als een “nee”? Dan heb je waarschijnlijk een stabiel zelfbeeld opgebouwd en kun je genieten van vrijheid en plezier. Maar als jouw eigen wil als kind werd onderdrukt, blijf je later in het leven vaak zoeken naar die vrijheid. Je kunt dan onzeker zijn en worstelen met interne weerstand en zwaarte, met gedachten als: “ik doe het wel, het zal wel moeten”.

De masochistische karakterstructuur (vrijheid)

Vrijheid betekent het gevoel dat jij volledig jezelf mag zijn

Deze structuur ontstaat vaak bij kinderen die geliefd of juist bestraft werden om wat ze deden, in plaats van om wie ze waren. Hierdoor werd hun eigen wil gebroken, en ontstond een diep gevoel van ‘moeten’. Mensen met deze structuur herken je aan:

• Het gevoel snel onder druk te staan, het leven als een last te ervaren en neiging tot uitstel of zelfsabotage.
• Een minder positief zelfbeeld, starheid en soms moeilijkheid om in beweging te komen, tot frustratie van hun omgeving.
• Grote loyaliteit, een sterke wilskracht, ze zijn minder beïnvloedbaar en zetten zich vaak volledig in voor anderen.
• Vatbaar voor overmatig eten, passief gedrag en het aannemen van een slachtofferrol.

Competentie (4 tot 7 jaar)

Kreeg je als kind duidelijke aanwijzingen, feedback en gezonde grenzen? Dan heb je waarschijnlijk een sterk gevoel van richting, vitaliteit en creativiteit ontwikkeld. Ontbrak dit, of was er juist veel druk? Dan bestaat de kans dat je nu vooral presteert voor de goedkeuring van anderen en het leven leidt dat jouw ouders voor ogen hadden.

De rigide karakterstructuur (vitaliteit)

Vitaliteit betekent het gevoel dat je volop mag leven en jezelf mag ontplooien

Deze structuur kenmerkt zich door:

• Moeite met het bewaken van eigen grenzen, waardoor ze vaak teveel hooi op de vork nemen en risico lopen op stress of burn-out.
• De neiging om alles zelf te willen doen, afstandelijkheid en een sterke autonomie, met moeite om hulp te accepteren omdat hun eigen manier de beste lijkt.
• Een hoge productiviteit, oplossingsgericht denken en openstaan voor creatieve en onconventionele oplossingen.
• Vatbaar voor overmatig werken of sporten.

Welke onvervulde behoefte draag jij mee uit jouw kindertijd?

Sta eens stil bij de bovenstaande fases en karakterstructuren. Welke onvervulde behoeftes herken jij uit jouw jeugd? En merk je dat deze nog steeds invloed hebben op je leven nu? Zie je jezelf terug in een van deze structuren? Zelf herken ik me het meest in de rigide structuur. Dit bewustzijn heeft ervoor gezorgd dat ik rond mijn 40e een flinke carrièreswitch heb gemaakt en nu werk doe dat me écht gelukkig maakt.

Onvervulde behoeftes en Transactionele Analyse (TA)

De behoeftes die in onze jeugd niet werden vervuld, nemen we vaak onbewust mee naar ons volwassen leven. Binnen de Transactionele Analyse (TA) wordt dit de ‘Kind positie’ genoemd. Dit is de verzameling van gevoelens, overtuigingen en gedachten die we in onze eerste levensjaren hebben opgebouwd. Hoe was de sfeer thuis toen jij opgroeide? Hoe voelde dat voor jou? Wat hoorde en zag je steeds opnieuw? En welk beeld heb je hierdoor van jezelf gevormd? Wat ben jij uiteindelijk als waarheid gaan geloven?

Verloren delen (3) – jouw sociale reis

Waar het eerder ging over interne ervaringen en onvervulde behoeftes, richten we ons nu op de invloed van je omgeving – met name je ouders. Hoe zij met je omgingen, welke boodschappen je van hen meekreeg, en vooral: hoe je als kind die boodschappen onbewust bent gaan geloven en herhalen. Misschien herken je het wel: je hoort jezelf iets tegen je kinderen zeggen en denkt… “Oeps, dát zei mijn moeder vroeger ook altijd.”

We leren door te kijken en te kopiëren

Denk maar eens aan hoe moeilijk het is om op latere leeftijd een nieuwe taal te leren. Vergelijk dat met hoe jij als kind de Nederlandse taal oppikte: puur door te luisteren en na te doen. Voor je het wist, brabbelde je mee, en rond je tweede sprak je al zinnen. Zo leerde je niet alleen taal, maar ook gedrag. Je nam – vaak onbewust – ontzettend veel over van je ouders.

Wat neem je allemaal mee uit je gezin van herkomst?

• Welke muziek en programma’s populair waren thuis,
• Hoe er met emoties, conflicten en elkaar werd omgegaan,
• Welke gewoontes er waren rondom eten, drinken of roken,
• Wie waarvoor verantwoordelijk was in het huishouden,
• Wat er wel of juist niet uitgesproken werd,
• Of er ruimte was voor eigenheid, of vooral voor aanpassen.

In mijn eigen gezin werd er hard gewerkt, nooit geklaagd en nauwelijks over gevoelens gepraat. Mijn moeder zorgde voor de opvoeding, mijn vader voor het inkomen. Christelijke waarden vormden het fundament.

Hoe leren kinderen wat ‘hoort’?

Naast imiteren, leren we nog op twee manieren hoe we ons moeten gedragen:

1. Door expliciete regels, met beloning of straf als gevolg.
2. Via subtiele signalen, zoals complimenten of afkeurende blikken. Bijvoorbeeld: “Wat goed van je dat je niet huilt, jij bent echt een stoere jongen.” En daarmee wordt de boodschap al snel: stoere jongens huilen niet.

Sta eens stil bij hoeveel overtuigingen je hebt overgenomen van je ouders. Zijn die nog helpend? Of belemmeren ze je inmiddels?

Hoe ontstaan ‘verloren delen’?

Socialisatie vraagt om aanpassing – en soms het loslaten van delen van jezelf.

Je hebt als kind geleerd door te kijken, te luisteren en de reacties van je omgeving op te pikken. Daarop ga je je aanpassen – vaak in twee stappen:

Stap 1: Stiekem gedrag

Als je iets wilde wat thuis ‘niet mocht’, ging je het misschien toch doen – maar dan stiekem. En als het nodig was, loog je erover. Alles om afkeuring te vermijden.

Stap 2: Onderdrukking

Later leerde je om die verlangens of gevoelens maar gewoon niet meer te voelen of te tonen. Je hield jezelf in het gareel, niet omdat je dat wilde, maar omdat het ‘zo hoort’. En daarmee verloor je – zonder het te merken – een deel van jezelf. Je paste je aan om lief gevonden te worden. Om de verbinding met je ouders niet te verliezen.

Hoe werd jij als kind geliefd?

Denk eens terug: wat deed jij als kind om waardering of liefde te krijgen? Was je de grappenmaker? De helper? De rebel of de perfectionist?

Zelf was ik de modelleerling – het brave jongetje met hoge cijfers en veel sportprestaties. Mijn ouders hadden zelf nooit de kans gehad om te studeren. Dus hoe blij waren ze als ik met goede rapporten thuiskwam. Ik werd overladen met lof en voelde me daardoor gezien. Geen wonder dat zowel mijn broer als ik een universitaire opleiding hebben afgerond.

Wat is jouw sociale reis?

In Imago relatietherapie noemen we dit proces de ‘sociale reis’. Je ouders proberen je sociaal te maken – zodat je goed functioneert in de wereld. Vaak doen ze dat met de beste bedoelingen, maar niet alles wat je meekrijgt is passend of kloppend voor jou. Sommige overtuigingen kunnen je zelfs belemmeren als volwassene.

Wat werkt, mag blijven – wat niet werkt, mag veranderen

In mijn geval waren hard werken en sporten op zich prima gewoontes, zolang ik daar maar balans in houd. Maar één van mijn verloren delen bleek het negeren van mijn gevoel – daar zat een groot leerpunt. Welke boodschap je ook hebt meegekregen: weet dat je ouders handelden vanuit liefde, en binnen hun mogelijkheden. Nu is het aan jou om te bepalen wat je meeneemt en wat je mag loslaten.

Verloren delen en Transactionele Analyse (TA)

De ‘verloren delen’ die we als kind hebben weggestopt om ons aan te passen, nemen we vaak onbewust mee in ons volwassen leven. Binnen de Transactionele Analyse (TA) noemen we dit de Ouderpositie. Dat is het innerlijke stemmetje dat bestaat uit de overtuigingen, regels en normen die je in je vroege jeugd hebt meegekregen. Welke boodschappen gaven je ouders je mee? Wat heb jij daar – vaak onbewust – van overgenomen? Als je bijvoorbeeld snel oordeelt of alles volgens ‘de regels’ wilt doen, dan heb je waarschijnlijk een sterk ontwikkelde ouderpositie.

Copingstrategie (4) – hoe reageren we op stress?

Zoals je eerder las, maken we als kind al een flinke innerlijke reis: van totale verbinding bij geboorte, via onvervulde behoeftes (de psychologische reis), naar de aanpassing aan onze omgeving (de sociale reis). Die reis gaat gepaard met momenten van stress, waarop ons brein automatisch reageert. Hoe we dat doen? Dat noemen we onze copingstrategie.

Hoe reageert je brein op stress?

Ons brein kent grofweg drie ‘lagen’ die betrokken zijn bij stressreacties: de hersenstam, het limbisch systeem en de frontaalkwab.

De hersenstam – onze automatische piloot

• Regelt vitale functies zoals hartslag, ademhaling en bloeddruk.
• Zorgt voor reflexen, zoals je hand terugtrekken van een hete pan.

Het limbisch systeem – de emotionele bewaker

• Slaat pijnlijke of traumatische ervaringen op.
• Herkent direct gevaar en activeert de stressrespons.
• Produceert stresshormonen zoals cortisol.
• Stuurt vecht-, vlucht- of bevriesreacties aan.

De frontaalkwab – de rationele denker

• Helpt ons focussen, plannen en oplossingen bedenken.
• Speelt een rol bij geheugen en besluitvorming.
• Remt impulsen en kalmeert emotionele reacties.

Wat gebeurt er tijdens stress?

Zodra er iets gebeurt dat lijkt op een oude pijn uit je kindertijd, reageert je brein razendsnel. Het limbisch systeem slaat alarm, nog vóór je bewust kunt nadenken. Je lichaam schakelt automatisch over naar je bekende overlevingsstrategie – je ‘copingmechanisme’.

Wat is jouw automatische stressreactie?

Zo’n 70% van de mensen reageert met vechten of vluchten.

De meeste mensen gaan bij stress automatisch in een bekende overlevingsmodus. Dat kan zijn:

• Vechten of vluchten (70%) – je wordt boos, loopt weg, of verdedigt je heftig.
• Rationeel blijven (15%) – je kunt kalm nadenken en reageren.
• Bevriezen (15%) – je sluit jezelf af of raakt geblokkeerd.

Waar komt jouw copingstrategie vandaan?

Je copingstijl ontstaat in je jeugd. Vaak is er een opvallend contrast tussen de manier waarop jouw ouders met stress omgingen, en hoe jij dat nu doet.

Ouders die maximaliseren

Waren jouw ouders controlerend, bezorgd of drukkend aanwezig? Dan kon dat als kind overweldigend voelen. Grote kans dat jij geleerd hebt om je juist terug te trekken, je klein te maken of emoties te onderdrukken – oftewel: te minimaliseren.

Ouders die minimaliseren

Waren je ouders juist afwezig, terughoudend of weinig betrokken? Dan had je als kind misschien het gevoel dat je er alleen voor stond. Daardoor leerde je juist meer uitreiken, aandacht vragen of jezelf groot maken – je ging maximaliseren.

Stress in de relatie: chimpansee en schildpad

In relaties zie je vaak dat de één gaat maximaliseren (de chimpansee) en de ander minimaliseert (de schildpad). In het begin – de verliefde fase – zijn deze patronen meestal niet zichtbaar. Pas zodra er spanningen ontstaan, komen de oude copingstrategieën naar boven.

Wanneer komt stress naar boven?

Zodra je partner onbewust iets bij je raakt dat lijkt op je jeugd – een oude behoefte die niet werd vervuld of een deel van jezelf dat je hebt moeten onderdrukken – reageer je instinctief. En zo ontstaat het patroon van chimpansee en schildpad. Herkenbaar?

Wat zijn hun kenmerken?

Onderstaande tabel geeft een overzicht:

	Schildpad neigt naar…	Chimpansee neigt naar…
Gevoel	Inhouden	Uitvergroten
Afhankelijkheid	Ontkennen	Zoeken bij de ander
Behoeftes	Verbergen	Overdreven benadrukken
Afstand	Afstand bewaren	Te dichtbij komen
Grenzen	Star en strikt	Vloeiend en onduidelijk
Controle	Inhouden, onderdrukken	Impulsief reageren
Gedrag	Meegaand of passief-agressief	Dominant of aanvallend

Een persoonlijke ervaring

In een eerdere relatie was ik duidelijk de schildpad – passend bij mijn opvoeding door een controlerende en betrokken moeder. In mijn huidige relatie is de dynamiek omgedraaid: ik reageer vaker als de chimpansee en mijn partner is nu de schildpad. Wat dit mij leert? Dat onze rol in de stressdynamiek niet vaststaat – het is altijd in relatie tot de ander. En dat deze dynamiek in vrijwel iedere relatie voorkomt – soms intens, soms subtiel.

Van stress naar verbinding

Verbinding zorgt voor ontspanning – stress verdwijnt als we écht contact maken.

Wanneer stellen bij mij komen, zie ik vaak direct wie de chimpansee is en wie de schildpad. Er is veel spanning en weinig energie. Daarom is de eerste stap: rust en verbinding creëren.

De waarderingsdialoog: in 30 minuten meer rust

Een eenvoudige en krachtige manier om stress in de relatie te verlagen is het voeren van de waarderingsdialoog. Je leest er alles over – inclusief praktische tips – in mijn blog “De Imago dialoog – een verbindend gesprek”. En eerlijk: die titel had net zo goed kunnen zijn “Een ontspannend gesprek”. Want waar stress verbinding breekt, brengt verbinding juist ontspanning.