Dit artikel gaat over conflictpatronen. Toen ikzelf enkele jaren geleden een test deed voor conflictstijlen (zie het vorige artikel over conflictstijlen), was mijn voorkeur “vermijden”. Kortgeleden heb ik de test opnieuw gedaan met een gedeelde eerste plaats voor “compromis sluiten” en “samenwerking”. Deze verandering wijs ik toe aan een persoonlijke bewustwording over een terugkerend conflictpatroon in de relatiesfeer.
Drie | veelvoorkomende conflictpatronen
Conflicten volgen vaak terugkerende, circulaire patronen waarin geen duidelijke start of eindpunt is. Conflicten volgen vaak terugkerende, circulaire patronen waarin geen duidelijk begin of einde te herkennen is. Zeker in situaties van relatiestress kunnen deze patronen sterk opspelen.
In het boek “Houd me vast” van Sue Johnson (over EFT) worden drie bekende patronen beschreven, ook wel ‘duivelse dialogen’ genoemd:
“Zoek de boef”
In dit patroon vallen beide partners elkaar voortdurend aan, beschuldigen en wijzen met de vinger. Vaak uit zelfbescherming of frustratie. Het maakt niet uit wie begint—het is een eindeloze cirkel van wederzijdse verwijten waarin beide partijen verstrikt raken.
“De protestpolka”
Dit patroon komt het meeste voor. De één zoekt contact (hoewel het negatief, aanvallend is), de ander trekt zich terug. En zodra er geen respons komt, volgt een nieuwe, intensere poging. Het is een smeekbede om verbinding, maar het resultaat is juist meer afstand. Dit patroon is het meest voorkomende én meest verstikkende. Lees meer over dit patroon in Je relatie verbeteren in tien stappen.
“Verstijf en vlucht”
In dit patroon hebben beide partners zich teruggetrokken. Er is nauwelijks communicatie, maar de spanning is voelbaar. Iedereen doet alsof er niets aan de hand is, terwijl de pijn duidelijk aanwezig is. Het is een stil gevecht waarin niemand zich uitspreekt. Het is een gevaarlijk patroon, want het uiteenvallen van de relatie ligt op de loer. Soms is dit patroon van een uitgebluste protestpolka. Degene die steeds maar weer contact heeft gezocht, denkt: Ik weet het ook even niet meer. Laten we maar eens kijken wat er gebeurt als ik helemaal niks doe.
Persoonlijke | reflectie
Zelf herkende ik me in de “protestpolka”. Ik was in mijn vorige relatie degene die zich terugtrok uit angst voor negatieve reacties. Maar toen ik me hiervan bewust werd, besloot ik dat anders aan te pakken. Door in contact te blijven of het gesprek opnieuw aan te gaan, veranderde het patroon. Zoals men zegt: “Als je doet wat je altijd deed, krijg je wat je altijd kreeg.” In mijn huidige relatie komt het patroon gelukkig zeer weinig meer voor, maar als het voorkomt, dan zit ik nu juist in de tegenovergestelde rol.
Conflictpatronen tijdens relatietherapie
Ook in relatietherapie duiken deze patronen geregeld op. Vaak is het benoemen ervan al een eerste stap naar verandering. Het gaat er dan niet om wie schuldig is, maar om het herkennen van het patroon waarin jullie beiden vastzitten. Dat besef geeft ruimte: iedereen kan besluiten om anders te reageren. En precies daarin schuilt de kracht om het patroon te doorbreken. De Imago dialoog is dan een mooie andere vorm van communicatie. Deze vorm passen we vaak toe tijdens de relatietherapie en is bovendien ook zelf thuis prima te gebruiken.
