Scheiden of blijven? | Wat is er écht aan de hand
Twijfel je of je door wilt met je relatie of toch liever je eigen weg gaat? Dat is geen makkelijke keuze. Zeker niet als jullie:
- samen kinderen hebben,
- al jarenlang een leven delen,
- financieel op elkaar zijn aangewezen,
- of een gezamenlijke vriendenkring hebben opgebouwd.
Er is geen simpel ja-of-nee antwoord op deze vraag. Wel kun je de situatie vanuit meerdere invalshoeken bekijken. In deze blog neem ik je mee langs verschillende perspectieven, die kunnen helpen om meer helderheid te krijgen. Ook de blog “Relatie twijfels? – 8 herkenbare signalen” kan je verder op weg helpen.
Voel je nog liefde voor je partner?
De vraag “Hou je nog van de ander?” komt vaak als eerste op. Maar liefde is een emotie — en net als blijdschap, verdriet of boosheid, komt en gaat het. Het is niet iets waarop je alleen een levensveranderende beslissing kunt baseren.
Gevoelens veranderen
Veel mensen hebben wel eens gedacht: “Ik voel niets meer, dus ik moet stoppen.” En soms, na een fijne ervaring samen, bloeit de liefde weer op. Misschien door een goed gesprek, een leuk uitje of gewoon even écht contact. En een paar weken later is de twijfel weer terug. Gevoelens zijn grillig en zeggen niet altijd iets over de potentie van jullie relatie. Belangrijker is de vraag hieronder.
Waar ligt het echte probleem?
De cruciale vraag is: “Waar wringt het nou echt?”
- Gaat het over iets in jezelf?
- Zijn het de omstandigheden die voor druk zorgen?
- Is het gedrag van je partner waar je moeite mee hebt?
- Of zitten jullie simpelweg vast in een verstoorde dynamiek?
In de rest van dit artikel kijken we naar elk van deze vier invalshoeken. Zo krijg je meer zicht op wat er speelt. Aan het eind vind je een handige scheiden-of-blijven-test en een overzicht van de tien signalen van een slecht huwelijk.
1. Ligt het aan de omstandigheden?
Druk van buitenaf
Veel relaties komen onder druk te staan door externe omstandigheden, zoals:
- financiële stress of baanverlies,
- gezondheidsproblemen of verlies van een dierbare,
- verhuizen of verbouwen,
- een onvervulde kinderwens of miskramen,
- ontrouw (daarover later meer),
- familieconflicten of zorgen rondom de kinderen,
- psychische klachten zoals burn-out of depressie.
Levensfases die spanning kunnen geven
- Als jullie net ouders zijn geworden,
- tijdens de puberteit van de kinderen,
- wanneer kinderen het huis uit gaan,
- of bij de overgang naar pensioen.
Al deze fases brengen veranderingen en stress met zich mee. En die stress heeft impact op hoe jullie met elkaar omgaan. Het zorgt sneller voor irritaties, afstand en onbegrip.
Omgaan met stress
Wil je weten hoe je beter kunt omgaan met stress? In deze blog over positieve psychologie vind je praktische technieken en zes bewezen tips voor meer geluk.
Wat als de oorzaak buiten jullie ligt?
Als je vermoedt dat de moeilijkheden voortkomen uit externe factoren, neem dan eerst de tijd om die te begrijpen en waar mogelijk te veranderen. Kijk of het iets tijdelijks is. Kan het verbeteren? En wat zou daarvoor nodig zijn?
Vaak komen andere thema’s aan het licht
Soms laat een lastige situatie juist zien wat er speelt bij jou, je partner of in jullie dynamiek. Daarover gaan we het nu hebben.
2. Zit het probleem bij jezelf?
Ben je gelukkig met jezelf, of leg je (onbewust) de verantwoordelijkheid voor jouw geluk bij je partner neer? Als je momenteel niet lekker in je vel zit, is het verstandig om daar eerst eens bij stil te staan. In de blog ‘Geluk – Hoe bereik je dat?’ lees je meer over de zes belangrijkste factoren die jouw geluksgevoel beïnvloeden.
Zere plekken: kleine triggers, grote impact
Naast je algemene gevoel van geluk, spelen ook je ‘zere plekken’ vaak een rol in relatieproblemen. Iedereen heeft ze, maar we zijn ons er lang niet altijd van bewust. Zere plekken zijn gevoelige thema’s die ontstaan zijn door eerdere ervaringen — soms met een ex-partner, maar meestal al in de kindertijd, in de relatie met je ouders.
Acht herkenbare zere plekken
Als een oude pijn geraakt wordt, schiet je vaak in een felle reactie die niet helemaal in verhouding is tot wat er op dat moment gebeurt. Denk aan gevoelens zoals:
- Het gevoel er alleen voor te staan
- Afgewezen worden
- In de steek gelaten worden
- Je niet belangrijk voelen
- Tekortschieten of nooit goed genoeg zijn
- Je niet aantrekkelijk voelen
- Je vrijheid beperkt voelen
- Angst dat je partner vreemdgaat
Een overdreven reactie op iets kleins is vaak een signaal: hier zit pijn uit het verleden.
Een opmerking, een blik, of je partner die even afgeleid is — het kan genoeg zijn om zo’n plek te raken. En voor je het weet, zit je midden in een heftige reactie of terugkerend patroon. Dit soort momenten bieden de kans om naar binnen te kijken: waar komt dit vandaan?
Onderzoek je eigen patronen
Iedereen heeft zere plekken. De kunst is om ze te herkennen. Denk terug aan situaties waarin je fel of verdrietig reageerde. Welke thema’s zitten daarachter? En zijn die gevoelens echt veroorzaakt door je partner, of zijn ze ouder dan je relatie?
Wat kun je doen met zere plekken?
Als je inziet dat een deel van het probleem bij jezelf ligt, kun je hiermee aan de slag. Dit zijn vijf stappen die daarbij kunnen helpen:
- Praat samen over jullie zere plekken. Benoem ze, zodat je elkaars gevoeligheden leert kennen.
- Word je bewust van je reactie als zo’n plek geraakt wordt. Neem een stap terug en reageer niet meteen.
- Als je het later pas doorhebt, wees dan alsnog open. Doorbreek samen het patroon.
- Kijk onder je boosheid: vaak zitten daar diepere gevoelens zoals angst of verdriet.
- Experimenteer samen met nieuwe manieren om met deze zere plekken om te gaan. Zie het als oefening, niet als falen.
3. Of ligt het toch aan je partner?
Twee dingen zijn vooraf goed om te beseffen:
- De perfecte partner bestaat niet.
- De ander willen veranderen werkt zelden op de lange termijn.
Accepteer wie je partner is
Wachten tot je partner verandert, is meestal vergeefse moeite. In gezonde relaties draait het vaak niet om het oplossen van alles, maar om het vinden van een manier om met verschillen en blijvende ergernissen om te gaan. Constant proberen je partner te veranderen leidt tot frustratie bij beide.
Wat als de rollen omgedraaid waren?
Stel je voor dat je partner jou voortdurend probeert te veranderen. Dat hij of zij telkens zegt wat jij niet goed doet. Hoe zou dat voor jou voelen? Juist: niet geliefd, niet geaccepteerd. Iedereen wil zich volledig zichzelf kunnen voelen in een relatie.
Vijf signalen die je niet moet negeren
Eén keer kan toeval zijn. Twee keer is opvallend. Drie keer is een patroon.
Soms zijn er gedragingen die je niet zomaar hoeft te accepteren. Mira Kirschenbaum, auteur van het boek ‘Scheiden of blijven?’, noemt deze vijf als duidelijke rode vlaggen:
- Herhaaldelijk fysiek of verbaal geweld.
- Regelmatige vernedering, manipulatie of intimidatie.
- Structureel liegen of belangrijke informatie achterhouden.
- Verslavingen, zoals drank, drugs, gamen, gokken of werken.
- Herhaald vreemdgaan zonder onderlinge afspraken of herstel.
Als je partner zich hierin herkent (of jij dat bij hem/haar), dan is het volgens Kirschenbaum wijs om je serieus af te vragen of blijven nog gezond is.
4. Of zit het probleem in de relatie zelf?
Soms is niet jij, niet je partner, maar de relatie als geheel uit balans geraakt. Denk hierbij aan vragen zoals:
- Wat zijn jullie diepere behoeftes binnen de relatie?
- Spelen er terugkerende patronen of frustraties?
- Is er nog voldoende liefde, intimiteit en verbinding?
- Staan jullie waarden en verwachtingen op één lijn?
- Krijgt de relatie genoeg aandacht en prioriteit?
- Hebben jullie nog gezamenlijke dromen of doelen?
Onvervulde behoeftes
Veel onvrede wordt uitgesproken in vage termen: “Ik mis het wij-gevoel” of “De liefde is op.” Maar vaak gaat het om onvervulde behoeftes die niet helder of concreet worden geuit. Door goed te vragen en te luisteren, kun je er samen achter komen wat er écht speelt.
Van klacht naar wens
Probeer behoeftes niet in verwijten te verpakken (“Je neemt me nooit serieus”), maar in positieve, concrete wensen: “Ik zou het fijn vinden als je me betrekt bij beslissingen.”
Uiteindelijk draait het om twee vragen:
Herhalende conflictpatronen
In veel relaties ontstaan patronen van ruzie en verwijdering die steeds opnieuw lijken terug te keren. Deze patronen zijn circulair: het is moeilijk aan te wijzen waar het precies begint of eindigt, en toch herhaalt het zich keer op keer. Dat geldt zeker in de fase waarin je je afvraagt: “Scheiden of blijven?”
In haar boek ‘Houd me vast’ beschrijft relatietherapeut Dr. Sue Johnson drie veelvoorkomende patronen in relaties, ook wel ‘duivelse dialogen’ genoemd:
- ‘Zoek de boef’ – waarbij partners elkaar over en weer beschuldigen, bekritiseren en aanvallen. De sfeer is vijandig en verwijten staan centraal.
- ‘De protestpolka’ – een benauwend patroon waarbij de ene partner (negatief) contact zoekt, terwijl de ander zich terugtrekt of afsluit. Hoe harder de één trekt, hoe verder de ander wegloopt.
- ‘Verstijf en vlucht’ – waarbij beide partners zich emotioneel terugtrekken. De afstand is voelbaar, de spanning hangt in de lucht, maar niemand spreekt het nog uit.
Wil je deze patronen beter herkennen in je eigen relatie? Lees dan de blog “Conflictpatronen – Herken je één van deze drie?”.
Scheiden of blijven – en de taal van de liefde
Een andere reden waarom relaties onder druk komen te staan, is een gebrek aan verbinding. Volgens Gary Chapman, auteur van het boek ‘The Five Love Languages’, voelen we ons geliefd via vijf verschillende ‘liefdestalen’. Als je elkaars taal niet spreekt, kan de liefde langzaam wegglijden – zelfs als de intentie er wél is.
De vijf liefdestalen volgens Chapman:
- Words of Affirmation – lieve woorden, complimenten en aanmoedigingen
- Acts of Service – iets doen voor de ander, helpen zonder dat het gevraagd wordt
- Receiving Gifts – een klein, attent cadeau dat laat zien: ik denk aan jou
- Quality Time – samen zijn in volledige aandacht, zonder afleiding
- Physical Touch – knuffels, aanraking, intimiteit
Elkaars taal leren spreken
Het draait erom dat je leert herkennen welke taal jouw partner spreekt, en je liefde via die weg uitdrukt. Heb jij behoefte aan aanraking, maar verlangt je partner juist naar waarderende woorden? Dan kunnen jullie volledig langs elkaar heen praten, zelfs als jullie allebei liefde geven. Hoe beter je elkaars voorkeurstaal leert begrijpen en toepassen, hoe sterker de verbinding.
Meer over deze theorie én een link naar een online zelftest vind je in de blog ‘Vijf talen van liefde’.
Waarden en normen binnen je relatie
Onze persoonlijke waarden ontwikkelen we al op jonge leeftijd, vaak onbewust, via ons gezin van herkomst. Daardoor zitten ze diep verankerd. In een gezonde relatie hebben partners voldoende overeenkomsten in hun waarden, of in elk geval geen botsende tegenpolen. Je hoeft dus niet identiek te zijn, zolang je waarden elkaar maar niet te veel in de weg zitten. Denk aan het spanningsveld tussen avontuur en structuur: jij droomt van backpacken in Azië, terwijl je partner al onrustig wordt van anders gevouwen handdoeken.
Ontdek elkaars kernwaarden
Het is waardevol om samen stil te staan bij jullie kernwaarden – en vooral ook bij wat die waarden voor ieder van jullie betekenen. Neem een term als ‘vrijheid’: iedereen vindt die belangrijk, maar de invulling kan enorm verschillen.
Van waarde naar norm
Normen zijn de concrete gedragingen die voortkomen uit waarden. Als jouw partner ‘vrijheid’ belangrijk vindt, betekent dat bijvoorbeeld dat ze niet elke keer wil hoeven appen hoe laat ze thuiskomt, of dat ze vrijuit haar mening wil kunnen geven, ook tegenover jouw familie. Door je eigen vijf belangrijkste waarden te benoemen – én te bespreken hoe die er in de praktijk uitzien – ontstaat meer begrip en verbinding.
Balans tussen geven en nemen
Een gezonde relatie voelt in balans wanneer geven en nemen in evenwicht zijn. Dat betekent niet dat alles 1-op-1 teruggegeven moet worden, maar er is wel een natuurlijke uitwisseling. Wanneer je iets ontvangt – aandacht, hulp, tijd of geld – ontstaat vaak onbewust een drang om iets terug te doen. Die wederkerigheid helpt om verbinding te behouden en spanningen te voorkomen. Wat je teruggeeft, hoeft niet exact hetzelfde te zijn: de één kookt, de ander doet de administratie. En soms is een simpel ‘dank je wel’ al genoeg.
Ouders en kinderen: een uitzondering
In ouder-kindrelaties werkt het net anders. Kinderen nemen, ouders geven – zonder dat daar een directe balans tegenover hoeft te staan. Die balans ontstaat vaak pas veel later in het leven, als het kind zelf ouder wordt of op andere manieren iets ‘teruggeeft’. In deze blog over systemisch werk lees je daar meer over.
Hoe zit het bij jullie?
Voel jij je in jouw relatie vrij om te geven en ontvangen? Of heb je het gevoel dat de balans zoek is? Vraag je eens af: wat zou deze balans kunnen herstellen?
Prioriteiten stellen in je relatie
In relaties met kinderen is het makkelijk om alle aandacht naar het gezin te laten gaan – en elkaar als partners uit het oog te verliezen. Toch is het essentieel om de juiste volgorde te bewaken. Want als de relatie tussen de ouders verwaarloosd raakt, voelen ook de kinderen dat. Wil je hier meer over weten? Bekijk dan deze korte video over het stellen van prioriteiten in relaties.