Vier manieren | om met boosheid om te gaan
“Geweldloze communicatie” van Marshall Rosenberg is een buitengewoon praktisch en toegankelijk boek. In dit artikel sta ik stil bij een veelvoorkomende emotie: boosheid. Zeker in situaties waarin relaties onder druk staan komt boosheid geregeld voor. Maar hoe ga je daar op een constructieve manier mee om?
Toen ik dit boek ooit voor mijn verjaardag kreeg, lag het eerst lange tijd ongebruikt op mijn nachtkastje. Tot ik op een avond ruzie kreeg met mijn vrouw. Boos liep ik naar boven, pakte het boek en sloeg het open. Mijn oog viel direct op het hoofdstuk over boosheid. Volgens Rosenberg zijn er vier manieren waarop mensen meestal reageren als ze boos zijn:
- We geven onszelf de schuld
- We geven de ander de schuld
- We onderzoeken onze eigen gevoelens en behoeften
- We proberen de gevoelens en behoeften van de ander te begrijpen
Achter elke emotie | schuilt een behoefte
Die avond herkende ik mezelf direct in de tweede reactie: ik gaf de ander de schuld. Maar Rosenberg leert dat boosheid, net als elke andere emotie, een signaal is van een vervulde of onvervulde behoefte. De ander is dus nooit de oorzaak van je boosheid, maar slechts de aanleiding. Tijd om aan de slag te gaan met stap drie en vier.
Boosheid | als ingang voor zelfonderzoek
Op het moment dat je boos bent, is het niet makkelijk om jezelf deze vragen te stellen. Maar juist dán ligt de kracht van zelfonderzoek. Toen ik die avond verder las, realiseerde ik me dat ik had uitgekeken naar een fijne, gezellige avond. En die verwachting werd niet waargemaakt. Vervolgens probeerde ik me te verplaatsen in mijn vrouw. Wat zou haar behoefte zijn geweest? Tot mijn verbazing bleek die misschien wel exact hetzelfde: ook zij verlangde naar verbinding.
Met dat inzicht liep ik naar beneden, boek nog in de hand, en besprak wat ik dacht en voelde. En ja, het klopte. We herkenden elkaars behoefte, waardoor de sfeer omsloeg en de avond alsnog fijn werd. Binnen een paar dagen had ik het hele boek uit.
Mijn | persoonlijke inzichten
Dit stukje uit het boek leerde me twee dingen:
- Als ik boos ben, probeer ik niet meteen vanuit die emotie te reageren. In plaats daarvan vraag ik mezelf: wat is mijn onderliggende behoefte? Als ik die kan benoemen, kan ik die behoefte delen in plaats van de boosheid te uiten.
- Als een ander boos is, probeer ik met empathie te luisteren. Niet naar de woorden op zich, maar naar wat eronder zit. Welke behoefte schuilt erachter? Door die te herkennen, kan ik op een andere, verbindende manier reageren.
Deze twee inzichten zijn niet altijd makkelijk toe te passen, maar wel enorm krachtig. Als Relatietherapeut en Mediator zie ik dagelijks hoe waardevol het is wanneer mensen in een conflictsituatie leren spreken en luisteren vanuit hun behoeftes. Dan ontstaat er ruimte voor echte communicatie én erkenning.
