Als het verleden | steeds opnieuw opspeelt
In mijn praktijk zie ik het regelmatig gebeuren: bepaalde onderwerpen blijven telkens terugkomen. Alsof het gesprek er steeds weer als vanzelf naartoe wordt gezogen. Er zit zóveel emotionele lading op, dat een kleine opmerking al genoeg is om het vuur weer aan te wakkeren. Herken je dat?
Veelvoorkomende voorbeelden uit de praktijk:
- Verbroken afspraken of beschadigd vertrouwen
- Het verzwijgen van geheimen
- Afwezigheid of afstand tijdens een moeilijke periode
- Ontrouw binnen een monogame relatie
Deze blog gaat over dit soort gebeurtenissen – dingen uit het verleden die nog steeds zwaar op het heden drukken. Die telkens terugkomen, ongeacht hoe vaak je het erover hebt gehad. Soms is vergeving de enige uitweg.
Wat is | vergeving eigenlijk?
Over vergeving is eeuwenlang nagedacht. Hier een heldere, hedendaagse omschrijving, afkomstig van Wikipedia:
Wikipedia over vergeving
Vergeven betekent dat je iemand een ernstige daad niet langer kwalijk neemt. Het gaat om iets wat verder gaat dan een simpele ‘sorry’. Vergeving komt meestal van degene die gekwetst is en betekent dat je de ander zijn of haar fout niet meer aanrekent. De behoefte aan genoegdoening verdwijnt. Zowel de persoon die vergeeft als degene die vergeving ontvangt, ervaart daardoor vaak opluchting en ruimte. Alsof een hoofdstuk wordt afgesloten.
“Vergeving verandert het verleden niet, maar opent de deur naar de toekomst.” – Paul Boeset
Moet de ander eerst iets doen?
Sommigen vinden dat vergeving pas mogelijk is als de ander spijt betuigt. In de ideale situatie doet de ‘dader’ dan het volgende:
- Neemt verantwoordelijkheid
- Verwerpt zijn of haar eigen gedrag
- Toont oprechte spijt
- Beloofd beterschap
- Leeft zich in in jouw pijn
- Legt uit wat er speelde
Maar… het kan ook zonder de ander
Misschien wacht jij (onbewust) nog op een gebaar, een gesprek, een excuus. Maar zolang je wacht, zit je vast. Soms letterlijk jarenlang. Zelfs nadat de relatie officieel voorbij is.
“Toen ik de gevangenis verliet richting mijn vrijheid, wist ik: als ik mijn bitterheid niet loslaat, blijf ik gevangene – ook buiten de muren.” – Nelson Mandela
Vergeving begint dus in jezelf. Het is niet iets wat de ander moet ‘verdienen’. Het is een proces dat zich grotendeels in jouw binnenwereld afspeelt. En het is vooral iets dat jou kan bevrijden.
Waarom | zou je vergeven?
Vergeving is niet alleen goed voor je gemoedsrust, maar ook voor je lichaam. Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat het helpt bij stressreductie, het versterkt je immuunsysteem en verlaagt je cortisolniveau – het stresshormoon.
Vergeven = gezonder leven
Mensen die zonder voorwaarden kunnen vergeven, leven gemiddeld langer en gezonder. Ze dragen minder bitterheid met zich mee en herstellen sneller van tegenslagen.
Het verbetert relaties
Uit onderzoek gepubliceerd in het Personality and Social Psychology Bulletin blijkt dat vergeving helpt om positiever naar de ander te kijken. Het herstelt relaties, zelfs als die niet helemaal meer goed komen. En opvallend genoeg: het heeft ook een positief effect op je gedrag naar anderen toe. Vergevingsgezinde mensen blijken vaker te helpen, te doneren of zich in te zetten voor anderen.
Kinderen krijgen lucht
Als er kinderen betrokken zijn, dan is vergeving richting je partner extra krachtig. Je geeft een prachtig voorbeeld dat mensen fouten kunnen maken, en dat je ervoor kunt kiezen om ze te vergeven. Het hoeft niet altijd, maar zeg ook eens sorry tegen je partner waar je kind bij is. Dat kan ongelooflijk helend zijn in de dynamiek binnen het gezin. Wees niet verbaasd als ze dit over gaan nemen naar jou of naar broers of zussen.
Hoe gelukkig ben jij in je relatie?
Test jouw relatie hier
Wat maakt een relatie sterk en blijvend?
Onderzoek toont aan dat er negen belangrijke pijlers zijn die bijdragen aan een gelukkige en duurzame relatie. Benieuwd hoe jullie relatie ervoor staat? Ontdek wat al goed gaat en waar misschien nog groeimogelijkheden liggen.
Twee routes | naar vergeving
Je kunt vergeving vinden met of zonder de ander. Natuurlijk is het waardevol als je het proces samen kunt doorlopen, maar dat is niet altijd mogelijk of wenselijk. Hieronder vind je twee benaderingen: een gezamenlijk vergevingsgesprek én een individuele vergevingsceremonie.
Een vergevingsgesprek samen voeren
In relatietherapie volgens EFT (Emotionally Focused Therapy) wordt vergeving benaderd vanuit hechting, kwetsbaarheid en verbinding. In het boek Houd me vast wordt een gestructureerde aanpak beschreven die helpt om samen tot heling te komen.
De essentie van vergeving in een relatie
In de basis draait het om drie dingen:
- Erkenning van pijn: “Wat jou pijn deed, raakt mij ook. Het doet ertoe.”
- Verantwoordelijkheid nemen: “Het spijt me. Ik besef dat ik je gekwetst heb.”
- Emotionele beschikbaarheid: “Ik ben er nu voor je.”
Wat je juist wilt vermijden
Soms schiet de gekwetste partner in de rol van tester of afwijzer: “Bewijs maar dat je te vertrouwen bent.”
De andere partner kan zich dan juist afsluiten of verdedigen. Deze dynamieken maken echte vergeving lastig.
Het gesprek in 7 stappen
Neem twee uur de tijd, kies een rustige plek en doorloop samen deze stappen:
- De gekwetste partner deelt wat er is gebeurd.
Feitelijk en vanuit eigen beleving. - De ander bevestigt het verhaal en vult waar nodig aan.
Vervolgens legt die uit wat er toen speelde – niet als excuus, maar als context. - De gekwetste partner vertelt wat het meest pijn deed.
Dit gaat over de emotionele kern, niet over details. - De ander laat zich raken.
Oprechte spijt komt vanzelf, als je geraakt bent door de pijn van je partner. - De gekwetste partner spreekt uit wat hij/zij nodig heeft.
Wat is er nodig om weer te kunnen hechten? - De ander is aanwezig.
Alleen dat al – écht aanwezig zijn – is helend. - Erkenning en dankbaarheid.
De gekwetste partner bedankt voor het luisteren, voelen en er zijn.
Een persoonlijke vergevingsceremonie
Gebaseerd op het werk van Dr. Fred Luskin (Stanford University), kun je ook zelf een vergevingsproces aangaan. In deze negen stappen werk je toe naar innerlijke vrijheid:
- Erken wat er gebeurd is en hoe het jou geraakt heeft.
- Doe wat nodig is om jezelf te helpen helen.
- Realiseer je: vergeving is geen verzoening of goedkeuring.
- Plaats het voorval in perspectief. Wat was jouw aandeel? Wat was de intentie van de ander?
- Leer omgaan met je stress. Adem, mediteer, zorg voor jezelf.
- Laat verwachtingen los. Anderen hoeven niet te voldoen aan jouw script.
- Richt je op de toekomst. Gebruik je energie voor positieve doelen.
- Herpak de regie over je gevoel. Jij bepaalt hoe je je voelt, niet de ander.
- Maak van jouw verhaal een krachtverhaal.
“Ik heb het niet alleen overleefd, ik ben gegroeid en heb vergeven.”
Vergeving geeft lucht. Het transformeert woede en verdriet in ruimte, vertrouwen en rust.
Tot slot: | een inspirerend verhaal
“Waar ik het meest bang voor was, was niet het verliezen van mijn leven.”
De Tibetaanse monnik Palden Gyatso zat 33 jaar gevangen, zonder proces, onder erbarmelijke omstandigheden. Toen hij vrijkwam, vroeg de Dalai Lama hem wat het moeilijkst was geweest. Zijn antwoord:
“Niet het verlies van mijn vrijheid, maar de angst mijn compassie en vermogen tot vergeving te verliezen. Juist vergeving hield me staande – waar anderen eraan onderdoor gingen.”
Meer lezen?
Bekijk ook deze verwante blogs:
