Wat kunnen we leren van NLP bij relatieproblemen of moeilijke transities?
NLP staat voor Neuro Linguïstisch Programmeren en is een verzameling krachtige modellen en technieken afkomstig van succesvolle therapeuten. In feite heeft NLP hun werkmethodes geanalyseerd en vertaald naar praktische tools.
Drie | waardevolle inzichten uit NLP
Zelf volgde ik in 2006 een jaaropleiding tot NLP Practitioner. Hieronder deel ik drie praktische inzichten die juist in lastige relatieperiodes of tijdens een proces van loslaten goed van pas kunnen komen.
Van excuses | naar invloed
Binnen NLP wordt een onderscheid gemaakt tussen oorzaakgericht en gevolggericht denken.
Gevolgzijde – Je bent een effect
Als je blijft doen wat je altijd deed, krijg je wat je altijd kreeg.
Wie aan de gevolgkant zit, legt de oorzaak van zijn situatie vaak buiten zichzelf. Je voelt je slachtoffer of komt met allerlei verklaringen waarom iets niet lukt. Dit kan rust geven, maar levert zelden verandering op. Sterker nog: je bevestigt voor jezelf telkens weer hetzelfde resultaat.
Oorzaakkant – Jij hebt invloed
Verantwoordelijkheid nemen betekent: kijken naar je eigen aandeel. Ongewenste situaties zie je als waardevolle feedback. Elke ervaring wordt een kans om te groeien, door anders te denken, communiceren en handelen. Zo neem je de regie weer in eigen hand.
Degene met het meest flexibele gedrag, heeft de meeste invloed op het systeem.
Focus op resultaat
Wat wil je écht bereiken? Door je gedrag aan te passen, vergroot je de kans op dat resultaat. In moeilijke periodes is het verleidelijk om te wijzen naar de ander. Maar alleen door zelf verantwoordelijkheid te nemen, verander je iets aan de uitkomst.
Wat is | waarheid eigenlijk?
Iedereen heeft een uniek beeld van de werkelijkheid—gevormd door ervaringen, opvoeding en cultuur. Dit bepaalt hoe je de wereld om je heen waarneemt en interpreteert.
Iedereen ziet zijn eigen versie van de werkelijkheid
Onze hersenen filteren razendsnel en onbewust alle indrukken die we dagelijks ontvangen. Wat overblijft, is slechts een minieme, persoonlijke interpretatie van de werkelijkheid. En die verschilt per persoon.
Een voorbeeld uit de praktijk
Stel, je denkt dat iemand je niet mag. Dan ga je alles filteren wat dat bevestigt. Elk signaal zie je als bewijs. Zo wordt jouw overtuiging steeds sterker. En je gaat ook nog eens gedrag vertonen dat het precies bevestigt.
Overtuigingen kunnen je beperken
Zelf geloofde ik jarenlang dat ik saai was. Op feestjes zei ik weinig, uit angst niet interessant te zijn. Anderen zagen mij inderdaad als stil en onopvallend. Sinds ik die overtuiging heb losgelaten, geniet ik juist van sociale momenten.
Ruimte voor andere perspectieven
Je hoeft je wereldbeeld niet los te laten. Maar door te beseffen dat het maar één versie is van de werkelijkheid, ontstaat er ruimte. Ruimte voor verbinding, voor begrip. En voor het idee dat jouw ex-partner misschien écht een andere ervaring had van dezelfde relatie.
Respecteer het wereldbeeld van de ander.
Begrijpen vóór begrepen worden
Nieuwsgierigheid naar het perspectief van de ander opent de deur naar echte communicatie. Zeker wanneer relaties onder spanning staan, kunnen wereldbeelden sterk van elkaar verschillen. Juist dan is het belangrijk om eerst te luisteren voordat je zelf begrepen wilt worden.
Hoe gelukkig ben jij in je relatie?
Test jouw relatie hier
Wat maakt een relatie sterk en blijvend?
Onderzoek toont aan dat er negen belangrijke pijlers zijn die bijdragen aan een gelukkige en duurzame relatie. Benieuwd hoe jullie relatie ervoor staat? Ontdek wat al goed gaat en waar misschien nog groeimogelijkheden liggen.
Oefening: welke bril draag jij?
Wil je oefenen met dit principe? Observeer jezelf eens een tijdje in gesprekken. Ben je vooral bezig met je eigen kijk op de zaak (‘sorting by yourself’) of stel je je open voor de visie van de ander (‘sorting by the other’)?
‘Sorting by yourself’ – Jouw kijk staat centraal
Als je vooral zendt en jouw waarheid verkondigt, ben je geneigd gesloten vragen te stellen. Of vragen die bedoeld zijn om de ander te overtuigen van jouw gelijk. Dat voelt voor de ander vaak als weerstand.
‘Sorting by the other’ – Nieuwsgierig naar de ander
Als je oprecht interesse toont, stel je open vragen. Je luistert zonder al bezig te zijn met je weerwoord. Je wilt begrijpen waarom de ander denkt zoals hij of zij doet. Dat creëert ruimte en verbinding.
Breng balans in je communicatie
Let komende tijd eens bewust op dit verschil. Heb je een goede balans tussen zenden en ontvangen? Of zit je vaak in één van de twee uitersten? De juiste balans leidt meestal tot een prettiger gesprek en meer verbinding.
Weerstand | of verbinding?
Binnen NLP wordt weerstand gezien als een teken van een gebrekkige verbinding. Er bestaan geen onwillige mensen—alleen communicatie die nog niet goed aansluit. De cruciale vraag is dan: hoe maak je wél verbinding?
Mensen voelen zich van nature meer verbonden met anderen die op hen lijken. Verbinding ontstaat dan ook niet uit trucjes, maar vanuit herkenning. Wanneer er sprake is van overeenkomsten, ontstaat vanzelf contact. En dat vormt de basis voor effectieve communicatie.
Communicatie
Communicatie is een uitwisseling van informatie tussen mensen en verloopt volgens deze verhouding:
- 55% via lichaamstaal (houding, gebaren, gezichtsuitdrukking, ademhaling)
- 38% via toon (volume, klankkleur, tempo)
- 7% via de gekozen woorden
Slechts een klein deel van onze communicatie gaat dus via woorden; de rest gebeurt onbewust via lichaamstaal en stemgebruik.
Hoe creëer je verbinding?
De betekenis van je communicatie is de respons die je krijgt.
Verbinding ontstaat als je bewust afstemt op de ander. Je kunt dit op verschillende niveaus doen:
- Via woorden: zoek naar gedeelde interesses zoals hobby’s, ervaringen of intenties. In lastige relatieperiodes kun je bijvoorbeeld allebei de wens voor het welzijn van de kinderen als uitgangspunt nemen.
- Via toon: sluit aan bij de spreekstijl van de ander. Als iemand geëmotioneerd of luid is, helpt een te zachte toon vaak niet.
- Via lichaamstaal: spiegel lichaamshouding of energie op een subtiele manier.
Zonder dat je het letterlijk zegt, straal je hiermee uit: “Ik begrijp je” of “We lijken op elkaar”. Als dat gevoel van verbinding er is, pas dán kun je richting geven aan het gesprek. Oftewel: eerst afstemmen, dan pas beïnvloeden.
Een bekend uitgangspunt in NLP is: “De betekenis van je communicatie is de respons die je krijgt.”
Samenvattend |
Zit je in een moeizame communicatie met je partner en krijg je steeds een ongewenste reactie? Deze NLP-benadering nodigt je uit om eerst naar jezelf te kijken. Ben jij afgestemd op de ander? Creëer je verbinding voordat je iets wilt overbrengen? Ben je je bewust van je eigen manier van communiceren—ook non-verbaal?
Pas je houding, toon en woorden aan tot je de gewenste respons ontvangt. Daarmee neem je regie en verantwoordelijkheid over het communicatieproces. En dat is essentieel voor het opbouwen van een duurzame (liefdes)relatie.
