De 10 belangrijkste kenmerken van een goede relatie
In deze blog deel ik de tien meest genoemde kenmerken van een sterke, liefdevolle relatie. De input komt uit boeken, wetenschappelijke artikelen, blogs, video’s én gesprekken met vrienden. Wat maakt een relatie écht goed? Hieronder lees je het.
Waarom | is een goede relatie zo belangrijk?
Over de hele wereld is onderzocht hoe relaties ons welzijn beïnvloeden. In eerdere blogs schreef ik al over geluk en positieve psychologie. Wat blijkt? Sterke relaties zijn dé sleutel tot een lang, gelukkig en gezond leven.
Lang leven met liefde
De uitkomsten van diverse onderzoeken zijn duidelijk:
- Je leeft gemiddeld tot tien jaar langer.
- Je blijft fysiek én mentaal langer gezond.
- Je ervaart meer geluk en tevredenheid.
Het langstlopende relatieonderzoek ter wereld
In 1938 startte Harvard University een grootschalige studie naar het geheim van een goed leven. 724 deelnemers werden jarenlang gevolgd — velen zelfs tot op hoge leeftijd.
De belangrijkste conclusie: ‘Goede relaties maken het verschil voor een lang, gezond en gelukkig leven.’
Drie lessen uit dit onderzoek
- Sterke sociale connecties maken ons gezonder en gelukkiger. Eenzaamheid daarentegen blijkt schadelijk.
- Het draait om de kwaliteit van relaties, niet de hoeveelheid. Een conflictvol huwelijk is ongezonder dan alleen zijn.
- Goede relaties beschermen niet alleen je lichaam, maar ook je brein tegen veroudering.
Kies | een passende partner (1)
Een open deur? Misschien. Maar het kiezen van de juiste partner is cruciaal. Uit recent CBS-onderzoek onder mensen die uit elkaar zijn gegaan, blijkt dat bij ruim 1 op de 4 botsende karakters de belangrijkste reden was om de relatie te beëindigen. Wat maakt karakters dan (on)verenigbaar?
Let bij partnerkeuze op deze drie ‘karakter’ kenmerken:
- Waarden en normen
- Liefdestaal (hoe je liefde geeft en ontvangt)
- Pijnpunten of patronen vanuit de jeugd
Kenmerk 1 – Waarden en normen
Onze waarden worden grotendeels gevormd in onze jeugd. In een sterke relatie hebben partners voldoende overeenkomsten in hun kernwaarden. Dat betekent niet dat alles hetzelfde moet zijn — zolang verschillen maar niet tot wrijving leiden.
Een illustratief voorbeeld
Stel: jij bent avontuurlijk en houdt van spontaniteit. Je partner daarentegen hecht aan structuur en orde. Dat kan flink botsen, zeker als jouw ‘vrije geest’ de ander onrustig maakt — of andersom.
Voorbeelden van tegengestelde waarden
Bijgaande afbeelding laat zien hoe uiteenlopende waarden elkaar kunnen aanvullen of juist botsen:
Het Engelse gezegde “opposites attract” gaat deels op: aanvulling is mooi, maar een gedeelde basis is essentieel. Praat dus samen over jullie waarden en verwachtingen. Meer hierover lees je in mijn blog over waarden in relaties.
Kenmerk 2 – Spreek elkaars liefdestaal
Gary Chapman beschreef vijf ‘liefdestalen’ — manieren waarop mensen liefde geven en ontvangen:
- Waarderende woorden
- Behulpzame daden
- Cadeaus
- Kwaliteitstijd
- Lichamelijke aanraking
Waarom liefdestaal belangrijk is
Je voelt je geliefd wanneer je partner jouw voorkeurstaal spreekt. Spreken jullie elkaars taal? Dan voel je je sneller begrepen en gewaardeerd. Heb je geen idee wat jouw of je partners voorkeur is? Doe dan samen de zelftest in deze blog over de vijf liefdestalen.
Kenmerk 3 – Pijnplekken uit je jeugd
Iedereen draagt pijnplekken uit zijn jeugd met zich mee. Misschien had je een kritische vader, waardoor je snel het gevoel hebt dat je tekortschiet. Of een overbezorgde moeder, waardoor je je snel beperkt voelt in je vrijheid.
Wat zijn jouw gevoelige punten?
Kleine situaties in het heden kunnen oude emoties uit je jeugd oproepen. Een opmerking of een gebaar kan dan onverwacht veel losmaken. In deze blog lees je over de acht meest voorkomende pijnplekken.
Combinaties die kunnen schuren
Bekijk samen welke pijnplekken jullie herkennen. Stel: de één is bang om verlaten te worden en de ander hecht sterk aan vrijheid. Dit spanningsveld kan voor conflicten zorgen.
Een ander voorbeeld
Denk aan een situatie waarin de één zich vaak alleen voelt en daarom alles zelf regelt. De ander voelt zich juist snel tekortschieten en durft daardoor weinig initiatief te nemen. Een recept voor scheefgroei en frustratie.
Het kennen van elkaars pijnplekken helpt om elkaar beter te begrijpen en conflicten te voorkomen.
Accepteer jezelf en de ander
Pijnplekken vragen om zorg en zachtheid – van jezelf én van je partner. Houd rekening met elkaars gevoeligheden en wees mild, ook naar jezelf. Bewustwording is een belangrijke stap richting heling. En een liefdevolle relatie is de ideale plek om hierin samen te groeien.
Communicatie | communicatie, communicatie (2)
Communicatie is de lijm die partners verbindt. Goede communicatie zorgt voor wederzijds begrip en voorkomt dat spanningen uitgroeien tot conflicten.
Vier stappen van geweldloze communicatie
Marshall Rosenberg ontwikkelde vier stappen om constructief en respectvol te communiceren:
- Observeer zonder te oordelen
- Erken en uit je gevoelens
- Onderzoek de behoefte achter je gevoel
- Doe een duidelijk en concreet verzoek
Deze stappen werken het best als je vanuit jezelf spreekt: gebruik vaker “ik” dan “jij”.
Stap 1 – waarnemen zonder oordeel
Vaak uiten we frustratie als een oordeel: “Je drinkt altijd teveel.” Dit roept snel weerstand op.
Hoe het anders kan
Zeg in plaats daarvan: “Toen ik zag dat je drie biertjes dronk, maakte ik me zorgen om je gezondheid.” Dit blijft bij jezelf en opent het gesprek.
Stap 2 – gevoelens onderkennen en uiten
Echte gevoelens delen versterkt verbinding. Maar let op: een oordeel vermomd als gevoel werkt averechts.
Wat is géén gevoel?
Zinnen als “Ik heb het gevoel dat ik met een muur samenleef” zijn eigenlijk oordelen. Beter is: “Ik voel me eenzaam.” Gevoelens zijn persoonlijk en kunnen niet worden betwist.
Stap 3 – neem verantwoordelijkheid voor je gevoel
Achter elk gevoel schuilt een behoefte. Onderzoek waarom je je zo voelt: wat mis je? Wat verlang je?
Van frustratie naar behoefte
Stel dat je boos bent omdat je partner laat thuiskomt. Misschien zit eronder dat je iets belangrijks wilde delen. Door dit inzicht kun je een opener gesprek voeren.
Eigen verantwoordelijkheid
In een gezonde relatie onderzoek je je emoties, ontdek je je behoeften en communiceer je daar helder over. Een handige lijst van gevoelens en behoeften vind je op de website van het NCGC.
Stap 4 – duidelijke verzoeken doen
Heldere en concrete verzoeken verhogen de kans dat je gehoord wordt. Maar weet ook: een verzoek is geen eis.
Verzoek of eis?
Kun je leven met een “nee”? Dan is het een verzoek. Word je boos bij een “nee”? Dan is het eerder een eis. In een goede relatie stel je liever vragen dan dat je iets afdwingt.
Meer weten?
Lees ook de blog over Geweldloze communicatie voor meer verdieping.
Hoe gelukkig ben jij in je relatie?
Test jouw relatie hier
Wat maakt een relatie sterk en blijvend?
Onderzoek toont aan dat er negen belangrijke pijlers zijn die bijdragen aan een gelukkige en duurzame relatie. Benieuwd hoe jullie relatie ervoor staat? Ontdek wat al goed gaat en waar misschien nog groeimogelijkheden liggen.
Verbinding en intimiteit | (3)
Verbinding en intimiteit zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Soms ontstaat intimiteit juist door verbinding, en soms versterkt intimiteit de emotionele band. In een gezonde relatie is er sprake van een veilige hechting waarin beiden zich gezien en geliefd voelen.
De drie bouwstenen van verbinding
Volgens EFT-therapeut Sue Johnson draait emotionele verbondenheid om:
- Ben je emotioneel beschikbaar?
- Reageer je op mij als ik je nodig heb?
- Ben ik belangrijk voor je?
Betrokkenheid in het dagelijks leven
Liefde zit vaak in kleine gebaren. Even oogcontact, je mobiel wegleggen, een luisterend oor bieden. Juist die momenten versterken de band.
En bij grote gebeurtenissen
Bij ingrijpende gebeurtenissen – ziekte, verlies of ontslag – wordt echte verbondenheid pas echt voelbaar. Dan is het belangrijk om er voor elkaar te zijn.
Liefde is een basisbehoefte
Hechting is net zo fundamenteel als eten en drinken. In onze oertijd overleefden we dankzij de groep. Die behoefte aan verbinding zit nog steeds diep in ons systeem verankerd.
Verlies van verbinding triggert angst
Als we ons niet meer verbonden voelen, reageert ons brein alsof er gevaar dreigt. We raken overspoeld door emoties en verliezen het vermogen om helder te denken.
Intimiteit versterkt de band
Fysieke intimiteit – knuffelen, vrijen, aanraken – zorgt voor de aanmaak van oxytocine: het zogenaamde gelukshormoon. Dit hormoon versterkt het gevoel van verbondenheid.
Uit Zwitsers onderzoek blijkt: 11 minuten fysieke intimiteit per dag verlaagt stress aanzienlijk.
Spontaan of gepland?
In de drukte van alledag kan intimiteit op de achtergrond raken. Het helpt om verbindende momenten bewust in te plannen. De voorpret alleen al zorgt voor meer verbondenheid. En dat voelt weer als vanzelfsprekend intiem.
Geld en financiën | (4)
Geld is een veelvoorkomende bron van spanningen in relaties. Niet alleen bij tekorten, ook bij verschillen in omgaan met geld.
Hoe goed passen jullie financieel bij elkaar?
Onderzoek onder duizenden koppels toont aan dat tevreden stellen vaak eensgezind zijn over:
- Waar het geld naartoe gaat
- Vertrouwen in elkaars uitgaven
- Hoe er wordt gespaard
- Of er schulden zijn
- Hoe makkelijk financiële beslissingen genomen worden
Voldoen jullie aan vier of meer van deze punten? Dan is de kans groot dat geld geen splijtzwam wordt.
Verschillende geldopvoedingen
Groeide jij op met “ieder dubbeltje omdraaien” en je partner met “geld moet rollen”? Dan botsen overtuigingen snel. Regelmatig over geld praten helpt om begrip en vertrouwen op te bouwen.
Drie tips voor gezonde financiën in je relatie
1. Wees transparant
Verzwijgen wat je uitgeeft schaadt het vertrouwen. Wees eerlijk over je bestedingen.
2. Houd een eigen deel
Ook in een gezamenlijke huishouding is het fijn als ieder eigen geld heeft. Dit voorkomt discussies over kleine uitgaven.
3. Investeer in jullie relatie
Gebruik geld ook om samen te genieten. Denk aan etentjes, weekendjes weg of een fijne ervaring. Dat betaalt zich terug in verbondenheid.
Overvloed | in geven en nemen (5)
Een gezonde relatie draait om balans tussen geven en ontvangen. Wanneer je iets ontvangt, ontstaat vaak automatisch een behoefte om iets terug te doen. Niet omdat het ‘moet’, maar om de balans te herstellen. Dat hoeft niet altijd gelijkwaardig te zijn – de één geeft misschien geld, de ander tijd, zorg of aandacht. Zelfs een oprechte dankjewel kan de balans herstellen.
Een relatie waarin geven en nemen in evenwicht zijn, voelt natuurlijk en voedend aan. Dit streven naar evenwicht is onderdeel van een systemische wetmatigheid.
In welke vorm geef jij?
Geven draait niet om geld, maar om inzet en aandacht. Hoe vaak neem jij initiatief om iets kleins voor de ander te doen? Een kopje koffie zetten, de vuilnis buiten zetten, even een boodschap meenemen? Ook liefde en waardering uitspreken hoort daarbij.
De stroom van wederkerigheid
Doe jij regelmatig iets voor de ander, dan zal je partner sneller geneigd zijn hetzelfde te doen. Zo ontstaat er een natuurlijke, wederkerige stroom van zorg en verbinding. Het gevoel dat je er samen voor staat, groeit.
Vier tips voor meer balans
- Maak samen een overzicht van alle taken en verantwoordelijkheden. Hoe is het verdeeld? Wat zou beter kunnen?
- Bedenk vooraf waar je hulp bij nodig hebt en spreek dit duidelijk uit. Je hoeft het niet alleen te doen.
- Plan regelmatig een gesprek over taakverdeling, vooral als dit gevoelig ligt. Stel samen nieuwe afspraken op.
- Laat waardering blijken, ook voor kleine dingen. Zeker als je partner stappen zet in het oppakken van nieuwe taken.
Tijd voor jezelf | versus tijd met elkaar (6)
Dit gaat in de kern over het evenwicht tussen autonomie en verbinding.
Autonomie betekent dat je je eigen koers volgt. Je handelt vanuit je eigen verlangens en behoeften, zonder rekening te hoeven houden met de ander. Dit is je ‘tijd voor jezelf’.
Verbinding draait juist om afstemming, contact en gezamenlijke beleving. Je zoekt wat jullie samen willen en stemt af – dat is ‘tijd voor elkaar’.
De balans tussen autonomie en verbinding
Autonomie en verbinding sluiten elkaar niet uit, maar vullen elkaar juist aan. In een gezonde relatie is er ruimte voor beide. Partners gunnen elkaar zelfstandigheid, én zoeken regelmatig de verbinding op. Dit evenwicht ontstaat vaak vanzelf in stabiele relaties.
Hechting als fundament voor autonomie
Een veilige hechting vormt de basis waarop je zelfstandig kunt functioneren. Wanneer de band met je partner stevig en veilig is, durf je makkelijker je eigen pad te volgen. De hechtingsstijl die je in je jeugd ontwikkelde, speelt hierin een belangrijke rol.
Welke van de vier hechtingsstijlen herken jij?
De vier hechtingsstijlen, ontwikkeld door John Bowlby, worden ook gebruikt in de SCHIP-aanpak voor postrelationele rouw.
Invloeden vanuit je jeugd
Je hechting als kind vormt het fundament van je hechtingsstijl als volwassene. En die stijl beïnvloedt hoe jij je in relaties gedraagt. Bekijk de vier kwadranten en ontdek welke stijl jij (her)kent.
Hoe ga jij met problemen om?
In de SCHIP-aanpak wordt een verband gelegd tussen hechtingsstijl en copingstijl. Je copingstijl beschrijft hoe je omgaat met problemen of stressvolle situaties. De Utrechtse Copinglijst onderscheidt zeven copingstijlen.
Sommige copingstijlen zijn oplossingsgericht en helpen je vooruit. Andere versterken juist het probleem of zorgen voor stagnatie.
Hechting en coping in een gezonde relatie
Een goede relatie kenmerkt zich door een dynamische balans tussen zelfstandigheid en verbondenheid. Zelfs als jij of je partner een minder veilige hechtingsstijl heeft, is die balans nog steeds bereikbaar – mits je elkaar begrijpt.
Wat is jouw voorkeursstijl?
In een bewuste relatie kun je samen effectief omgaan met problemen. Dit vraagt om inzicht in elkaars copingstijl. Weet je dat je partner conflicten vermijdt? Dan kun je daarop inspelen, met meer begrip en minder frustratie.
Het geheim van geluk in de liefde
om direct toe te kunnen passen
Dit e-book biedt je:
- Het geheim van de cyclus achter elke liefdesrelatie.
- Inzicht in dé negen pijlers van een gezonde relatie.
- Zeven praktische tips om dagelijks toe te passen.
- Een heldere instructie van de Imago dialoog.
Gezamenlijke | toekomstvisie en creatie (7)
Bij gescheiden stellen noemt 20% als belangrijkste reden: “het ontbreken van een gedeelde toekomstvisie”. In een gezonde relatie bouwen partners samen aan hun toekomst. Dat is geen eenmalig gesprek, maar een voortdurend proces van gezamenlijke creatie – vol ideeën, wensen en plannen. Samen creëren is essentieel voor verbondenheid.
Als de kinderen uit huis gaan
In mijn praktijk zie ik vaak stellen bij wie de kinderen (bijna) uit huis zijn. Ze komen op een kantelpunt, waarin ze zich afvragen: wat nu? Als er dan geen gedeelde toekomst is, groeit de afstand. Het ontbreken van een gezamenlijke visie op de komende levensfase is vaak aanleiding tot verwijdering of zelfs een breuk.
Laat je het gebeuren of beslis je bewust?
Relatieonderzoeker Galena Rhoades van de Universiteit van Denver onderzocht hoe stellen omgaan met keuzes in hun relatie.
Aan het ene uiterste staan stellen die bewuste besluiten nemen over samenwonen, trouwen of kinderen krijgen. Aan het andere uiterste staan stellen waarbij dingen ‘gewoon gebeuren’ – zonder duidelijke intentie.
Bewust kiezen voor samen
Wat blijkt? Stellen die hun toekomst bewust samen vormgeven, blijven gemiddeld langer en gelukkiger samen. Het loont dus om tijd en aandacht te besteden aan gezamenlijke keuzes. Spreek je intenties uit, blijf in gesprek en creëer actief jullie gedeelde toekomst.
Openheid | afspraken en vertrouwen (8)
Open en eerlijk zijn vormt de basis van een gezonde relatie. Dat betekent niet alleen de fijne dingen delen, maar ook de moeilijke of ongemakkelijke waarheden – zelfs als je bang bent voor een heftige reactie. Angst of schaamte zijn slechte raadgevers.
Wat je achterhoudt, kost energie
Elke vorm van geheimhouding slurpt energie. Of het nu groot of klein is: het zet iets tussen jou en je partner. Langzaam maar zeker werkt het als een splijtzwam.
Verliefd op een ander – deel je dat?
Stel, je merkt dat je gevoelens krijgt voor een collega. Je staat dan op een kruispunt: deel je dit met je partner of houd je het voor jezelf? Door te zwijgen, plaats je een deel van jezelf buiten de relatie. Dat deel groeit, en daarmee ook de afstand tussen jullie.
Kwetsbaarheid verbindt
Openheid leidt meestal tot meer openheid. Heb je ooit iets gedeeld waar je je voor schaamde? En merkte je toen dat de ander zich ook opende? Vaak verdiept zo’n moment juist de verbinding.
Goede relaties kenmerken zich door eerlijkheid en kwetsbaarheid. Geen verborgen waarheden, geen maskers – alleen echte verbinding.
Afspraken en grenzen
Elke relatie kent afspraken – expliciet of impliciet. Denk bijvoorbeeld aan:
- Intimiteit (monogaam of open?)
- Geld (wie betaalt wat?)
- Huishouden en zorgtaken
- Toekomstplannen (vakanties, pensioen, dromen)
- Persoonlijke grenzen – kennen jullie elkaars en respecteren jullie die?
In gezonde relaties worden afspraken nagekomen. En als dat niet lukt? Dan wordt het besproken. Excuses maken en bijstellen hoort erbij. Hoe consistenter dit gebeurt, hoe groter het onderlinge vertrouwen.
Samengevat: een goede relatie kenmerkt zich door
- openheid – er zijn geen geheimen;
- kwetsbaarheid – je laat jezelf echt zien;
- betrouwbaarheid – afspraken worden nagekomen en grenzen gerespecteerd.
Elkaar inspireren | en accepteren (9)
Dit laatste inhoudelijke kenmerk gaat over persoonlijke ontwikkeling. Hoe help je elkaar om te groeien en tegelijk jezelf te blijven?
Goed voor jezelf zorgen
Persoonlijke groei begint bij zelfzorg. Ben je in balans op fysiek, mentaal, emotioneel en spiritueel vlak? Stress, overbelasting of verwaarlozing van jezelf werken belemmerend. Alleen met een goed gevulde ‘accu’ kun je ruimte ervaren om te ontwikkelen. Die verantwoordelijkheid ligt in de eerste plaats bij jezelf.
Leef je met een growth mindset?
Een ‘growth mindset’ houdt in dat je gelooft dat je kunt leren, veranderen en groeien. Je staat open voor feedback en ziet fouten als leermomenten.
Of leef je met een fixed mindset?
Een ‘fixed mindset’ gaat ervan uit dat je bent wie je bent – en zo blijf je ook. Bijvoorbeeld: “Ik ben nu eenmaal zo”, of: “Ik hoef me niet te veranderen.” Deze houding belemmert persoonlijke groei en relatieontwikkeling.
Je relatie als spiegel
Mensen zijn het gelukkigst in relaties waarin ze zichzelf mogen zijn én worden gestimuleerd te groeien.
In een relatie kom je jezelf tegen. Je partner ziet je zoals niemand anders dat doet – zonder maskers. Als jullie allebei streven naar persoonlijke groei, is de relatie een krachtige leeromgeving. Lees meer over de relatiecyclus, waarbij relatieproblemen een uitnodiging zijn tot persoonlijke heling en groei.
Inspireren en accepteren
In goede relaties dagen partners elkaar uit om de beste versie van zichzelf te worden. Maar niet door de ander te willen veranderen. Integendeel: acceptatie is de basis. Van daaruit ondersteun je elkaar in zorg, groei en balans.
Om en met | elkaar lachen (10)
Humor is het smeermiddel van elke relatie. Kunnen jullie samen lachen? Hebben jullie dezelfde soort humor? Word je regelmatig verrast met een glimlach? Mijn vrienden noemden dit steevast als hun eigen relatietip: “Blijf lachen – ook om jezelf.” Want lachen verbindt, relativeert en houdt de liefde luchtig.
